Jare Gody

Na początku było jajko.

W wielu mitologiach wszechświat powstał z rozbitego jajka lub w jaju się mieści. Niektórzy greccy
bogowie z jajka się wykluli, a nasz Swarożyc – starosłowiański bóg ognia – podobno zrodził się z
żółtka kosmicznego jaja.

Jako symbol życia w kulturach całego świata, od Afryki po Australię, kojarzy się z płodnością, a
więc także z urodzajem, zdrowiem i bogactwem. Jest atrybutem szczęścia i miłości – tej
romantycznej, ale także tej matczynej czy boskiej.

W ludowych wierzeniach miało życiodajną moc, chroniło przed złem i urokami. Jajek używano
jako amuletów. Przed nadejściem wiosny zakopywano w ziemi, by ocknęła się z zimowego letargu, skorupki rozsypywano pod drzewami, wydmuszki zawieszano na gałęziach. Toczono jajka po grzbietach zwierząt gospodarskich, żeby były zaokrąglone (a więc tłuściutkie), zdrowe i mocne. Położone pod progiem obory jajko miało oczyścić przechodzące nad nim bydło. Wiedźmy i szeptuchy wykorzystywały jajka w rytuałach oczyszczających i leczniczych – wyciągały wszelkie
choroby.

Jajko pojawiało się w rytuałach przejścia. Zarówno tych związanych z najważniejszymi momentami ludzkiego życia – narodzinami, zaręczynami, zaślubinami, śmiercią – jak i z celebracją końca i początku roku, przesilenia wiosennego, pór dnia i nocy. Dopiero później te pogańskie zwyczaje i symbolikę przejęło chrześcijaństwo. Jajko stało się symbolem zmartwychwstania Chrystusa.

W okresie świąt Wielkanocy dziewczęta obdarowywały pisankami kawalerów, a matki dawały je w
prezencie swoim dzieciom i chrześniakom. Bo to wyłącznie kobiety, jako te, które również dają
życie, zajmowały się zdobieniem jajek. W tym czasie mężczyźni mieli zakaz wchodzenia do
wspólnej izby.

Najstarsze znane pisanki pochodzą z Egiptu. Znalezione w grobowcu szczątki skorup strusich
datuje się na trzecie tysiąclecie przed naszą erą. Ale na podobne znaleziska archeolodzy trafili w
grobowcach na terenie Starożytnej w Grecji i Rzymu. Jajko wkładano do grobu jako rekwizyt
mający zapewnić ciągłość życia. Wierzono, że śmierć to nowy początek. Zwyczaj zakopywania
jajek w grobie mieli również Słowianie. Do dziś jeszcze w niektórych regionach Polski w okresie
wielkanocnym zanosi się pisanki na groby bliskich.

To nie przypadek, że święto odrodzenia, którego jajko jest symbolem, przypada wczesną wiosną,
kiedy wszystko budzi się do życia. Niech te święta będą dla nas wszystkich czasem nowego
otwarcia. Po zimie zawsze przychodzi wiosna. Po nocy zawsze wstaje słońce.